Câu hỏi:
Xin chào Luật sư, tôi là Hà Thị Ly tôi có thắc mắc liên quan đến lĩnh vực hôn nhân và gia đình xin được Luật sư tư vấn như sau:
Tôi và chồng tôi là Nguyễn Văn M đăng ký kết hôn từ năm 2010. Chúng tôi có với nhau hai đứa con, cháu gái 6 tuổi đang học lớp một và cháu trai được 4 tuổi. Lúc kết hôn, bố mẹ chồng có cho chúng tôi căn nhà và một mảnh đất để làm ăn. Năm 2018, chồng tôi bị tai nạn giao thông và qua đời. Vì tôi làm may, thường phải làm thêm ca đêm nên để tiện chăm sóc các con tôi có đón mẹ ruột tôi về ở cùng tôi (mẹ tôi lúc đầu ở với vợ chồng chị gái tôi). Khoảng hơn một tháng nay, anh em bên nhà chồng liên tục đến chửi mắng và đuổi mẹ con tôi ra khỏi nhà vì họ bảo chồng tôi mất rồi thì căn nhà này tôi phải trả lại cho anh em bên chồng, tôi và mẹ tôi đều không được ở trong đó. Hai bên cãi nhau, anh chồng tôi còn đẩy ngã cả mẹ tôi nữa. Hiện giờ tôi thực sự không biết phải làm thế nào? Mong Luật sư giải đáp cho tôi biết liệu tôi có phải trả lại nhà đó cho gia đình bên nhà chồng không? Tôi xin cảm ơn!
Trả lời:
Đối với trường hợp của bạn, kể từ thời điểm năm 2018 khi chồng bạn qua đời thì quan hệ hôn nhân giữa vợ chồng bạn đã chấm dứt. Vì vậy, tài sản của vợ chồng bạn trong thời kỳ hôn nhân sẽ được giải quyết theo quy định tại Điều 66 Luật hôn nhân và gia đình 2014 như sau:
“Điều 66. Giải quyết tài sản của vợ chồng trong trường hợp một bên chết hoặc bị Tòa án tuyên bố là đã chết
1. Khi một bên vợ, chồng chết hoặc bị Tòa án tuyên bố là đã chết thì bên còn sống quản lý tài sản chung của vợ chồng, trừ trường hợp trong di chúc có chỉ định người khác quản lý di sản hoặc những người thừa kế thỏa thuận cử người khác quản lý di sản.
2. Khi có yêu cầu về chia di sản thì tài sản chung của vợ chồng được chia đôi, trừ trường hợp vợ chồng có thỏa thuận về chế độ tài sản. Phần tài sản của vợ, chồng chết hoặc bị Tòa án tuyên bố là đã chết được chia theo quy định của pháp luật về thừa kế.
3. Trong trường hợp việc chia di sản ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống của vợ hoặc chồng còn sống, gia đình thì vợ, chồng còn sống có quyền yêu cầu Tòa án hạn chế phân chia di sản theo quy định của Bộ luật dân sự.
4. Tài sản của vợ chồng trong kinh doanh được giải quyết theo quy định tại các khoản 1, 2 và 3 Điều này, trừ trường hợp pháp luật về kinh doanh có quy định khác.”
Như vậy, theo quy định của pháp luật hiện hành thì khi chồng bạn chết, tài sản chung của vợ chồng bạn sẽ do bạn quản lý trừ trường hợp chồng bạn trước khi chết có để lại di chúc trong đó chỉ định cho người khác quản lý phần di sản thừa kế của mình hoặc những người thừa kế có thỏa thuận cử người khác quản lý di sản của bạn. Trong trường hợp này, chồng bạn chết vì tai nạn giao thông – tai nạn một cách bất ngờ, không lường trước được, bạn cũng không nêu rõ là chồng bạn trước khi chết có để lại di chúc hay không nên chúng tôi xin tư vấn việc phân chia di sản của chồng bạn như sau:
Về nguyên tắc, tài sản chung của vợ chồng bạn nếu không có thỏa thuận gì về việc phân chia thì sẽ được chia đôi. Nếu trước khi chết, chồng bạn để lại di chúc thì một nửa số tài sản chung của vợ chồng bạn (là di sản thừa kế của chồng bạn) sẽ được chia theo di chúc.
Trong trường hợp chồng bạn trước khi chết không để lại di chúc thì phần di sản thừa kế của chồng bạn sẽ được chia theo quy định của pháp luật. Đó là chia đều cho những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất, bao gồm: vợ (bạn); cha mẹ chồng của bạn; cha mẹ nuôi của chồng bạn (nếu có); con đẻ của vợ chồng bạn; con nuôi của vợ chồng bạn (nếu có). Theo đó, anh em bên nhà chồng của bạn không nằm trong hàng thừa kế thứ nhất, tại hàng này vẫn có bạn, con bạn và bố mẹ chồng nên anh em bên nhà chồng của bạn sẽ không được hưởng thừa kế. Như vậy trong trường hợp này, việc anh em bên nhà chồng đến gây rối, chửi mắng và đòi lại tài sản của vợ chồng bạn là trái với quy định của pháp luật.
Về căn nhà và quyền sử dụng mảnh đất mà bạn đang ở: Theo thông tin bạn cung cấp thì căn nhà và mảnh đất này được bố mẹ chồng bạn tặng cho vợ chồng bạn khi hai bạn kết hôn. Tuy nhiên, cần phải xác định đây có phải là tài sản chung của hai vợ chồng bạn trong thời kỳ hôn nhân hay không.
Nếu đây là tài sản được bố mẹ chồng tặng cho cả hai vợ chồng bạn (có hợp đồng tặng cho) thì đây được xác định là tài sản thuộc sở hữu chung của hai vợ chồng và sẽ được chia đôi khi chồng bạn qua đời. Sau đó, ½ căn nhà bạn đang ở sẽ được chia thừa kế cho các đồng thừa kế khác, trong đó có cả bạn.
Còn nếu xác định được đây là tài sản được bố mẹ chồng bạn tặng cho riêng chồng bạn (tặng cho, để thừa kế,…) thì đây sẽ là tài sản thuộc sở hữu riêng của chồng bạn. Và khi chồng bạn chết, nó được đem ra chia theo di chúc hoặc theo pháp luật theo quy định trên.
Tuy nhiên, như điều luật trên đây đã nhắc đến, để bảo vệ quyền lợi của mình bạn hoàn toàn có quyền yêu cầu tòa án xem xét đến hoàn cảnh của gia đình bạn, để tòa án hạn chế phân chia di sản hoặc xem xét bảo vệ quyền lợi của bạn, ưu tiên việc bạn mua lại nhà của các đồng thừa kế khác.
Mọi chi tiết xin vui lòng liên hệ:
CÔNG TY LUẬT HÀ THÀNH ASIA – Hotline miễn phí: 1900 8963
Website: http://luatsuhathanh.com
http://Congtyluathathanhasia.com
Email : luathathanhasia@gmail.com
Facebook : https://www.facebook.com/luatsuhathanh
Địa chỉ: Số 5, ngõ 104A, đường Thụy Phương, P. Đông Ngạc, quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội.
Trân trọng!
