Quy định mới nào của Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015 tăng cường quyền bào chữa? hãy cùng Hà Thành ASIA tìm hiểu nhé:

Bộ luật Tố tụng hình sự (BLTTHS) năm 2015 là đạo luật nhằm thể chế hóa chủ trương cải cách tư pháp và quy định của Hiến pháp năm 2013, không ngừng tăng cường trách nhiệm của các cơ quan tiến hành tố tụng đối với việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của công dân.

Các chế định mới trong BLTTHS năm 2015 đã tăng cường đáng kể quyền bào chữa thông qua việc mở rộng đối tượng, mở rộng vai trò của người bào chữa, và đẩy nhanh thủ tục tố tụng.

Dưới đây là các quy định mới tiêu biểu tăng cường quyền bào chữa theo các nguồn tài liệu:

1. Mở rộng phạm vi đối tượng được bảo đảm quyền bào chữa

BLTTHS năm 2015 đã tăng cường quyền bào chữa bằng cách mở rộng số lượng đối tượng được bảo đảm quyền bào chữa từ 03 đối tượng trong BLTTHS năm 2003 lên 04 đối tượng:

• Bổ sung người bị bắt vào nhóm đối tượng được bảo đảm quyền bào chữa.
• Cụ thể, người bị bắt trong trường hợp phạm tội quả tang và người bị bắt theo quyết định truy nã có quyền tự bào chữa, nhờ người bào chữa.
• Quy định mới này thể chế hóa quy định của Hiến pháp năm 2013 về việc người bị bắt có quyền tự bào chữa, nhờ luật sư hoặc người khác bào chữa.

2. Thay đổi về thời điểm người bào chữa tham gia tố tụng (Điều 74)

Có thể bạn quan tâm:
Luật sư bào chữa
Đại diện ủy quyền
Luật sư dân sự
Luật sư hình sự
Hỏi đáp – Tư vấn
Thủ tục pháp lý
Tư vấn luật đất đai
Đại diện ủy quyền
Luật doanh nghiệp
Hôn nhân – Gia đình
Luật đất đai
Dịch vụ tư vấn pháp luật

BLTTHS năm 2015 quy định thời điểm người bào chữa được tham gia tố tụng sớm hơn so với BLTTHS năm 2003:

• Trong trường hợp bắt, tạm giữ người, người bào chữa được tham gia tố tụng từ khi người bị bắt có mặt tại trụ sở của Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra, hoặc từ khi có quyết định tạm giữ.
• Việc tham gia tố tụng sớm hơn này cụ thể hóa quy định của Hiến pháp năm 2013 về quyền tự bào chữa của người bị bắt.

3. Mở rộng quyền của người bào chữa (Điều 73)

BLTTHS năm 2015 bổ sung thêm 05 quyền mới cho người bào chữa:

• Quyền có mặt khi lấy lời khai của người bị bắt. (BLTTHS năm 2003 không cho phép người bào chữa có mặt khi lấy lời khai người bị bắt).
• Quyền hỏi người bị bắt, người bị tạm giữ, bị can sau khi mỗi lần lấy lời khai, hỏi cung của người có thẩm quyền kết thúc. Việc này được thực hiện mà không cần sự đồng ý của người tiến hành tố tụng.
• Quyền được cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng báo trước về thời gian, địa điểm lấy lời khai, hỏi cung và thời gian, địa điểm tiến hành hoạt động điều tra khác. (Trước đây, người bào chữa phải đề nghị cơ quan tiến hành tố tụng báo trước).
• Quyền đề nghị thay đổi, hủy bỏ biện pháp ngăn chặn, biện pháp cưỡng chế.
• Quyền thu thập chứng cứ, kiểm tra, đánh giá và trình bày ý kiến về chứng cứ, tài liệu, đồ vật liên quan và yêu cầu người có thẩm quyền tiến hành tố tụng kiểm tra, đánh giá. Quy định này mở rộng số lượng chủ thể có quyền thu thập chứng cứ lên 04, bao gồm cả người bào chữa.

4. Mở rộng các trường hợp bắt buộc phải có người bào chữa (Điều 76)

BLTTHS năm 2015 đã mở rộng phạm vi bắt buộc phải có người bào chữa, thể hiện chính sách nhân đạo của Nhà nước. So với BLTTHS năm 2003 (chỉ bắt buộc đối với tội có khung hình phạt cao nhất là tử hình), BLTTHS 2015 bổ sung 02 trường hợp bắt buộc chỉ định người bào chữa nếu người bị buộc tội không mời người bào chữa:

• Bị can, bị cáo về tội mà Bộ luật hình sự quy định mức cao nhất của khung hình phạt là 20 năm tù.
• Bị can, bị cáo về tội mà Bộ luật hình sự quy định mức cao nhất của khung hình phạt là tù chung thân.

5. Thay đổi về thủ tục đăng ký bào chữa (Điều 78)

Thủ tục đăng ký bào chữa đã được rút gọn và đơn giản hóa:

• Thời hạn đăng ký bào chữa được rút ngắn từ 03 ngày (theo BLTTHS năm 2003) xuống 24 giờ kể từ khi cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng nhận đủ giấy tờ.
• Văn bản thông báo người bào chữa có giá trị sử dụng trong suốt quá trình tham gia tố tụng. (Trước đây, giấy chứng nhận bào chữa chỉ có giá trị trong từng giai đoạn tố tụng).

6. Mở rộng quyền lựa chọn người bào chữa (Điều 75)

BLTTHS năm 2015 mở rộng chủ thể có quyền lựa chọn người bào chữa bằng cách bổ sung người thân thích của người bị buộc tội.

• Các chủ thể có quyền lựa chọn người bào chữa gồm: người bị buộc tội, người đại diện, và người thân thích.
• Ngoài ra, quy định mới còn yêu cầu cơ quan có thẩm quyền phải thông báo ngay cho người bị bắt, bị tạm giữ, bị tạm giam biết về việc người đại diện hoặc người thân thích của họ nhờ người bào chữa để có ý kiến đồng ý hay không đồng về việc nhờ người bào chữa. Điều này đảm bảo ý kiến của người bị buộc tội được tôn trọng và bảo vệ.

7. Mở rộng loại hình người bào chữa

BLTTHS năm 2015 bổ sung trợ giúp viên pháp lý (thường được gọi là luật sư công) vào danh sách người bào chữa. Trợ giúp viên pháp lý được tham gia bào chữa cho người bị buộc tội thuộc đối tượng được trợ giúp pháp lý (người nghèo, người có công, người khuyết tật, trẻ em dưới 16 tuổi không nơi nương tựa, v.v.) với tính chất hỗ trợ, giúp đỡ miễn phí.

8. Quy định mới về bảo vệ quyền lợi hợp pháp cho người bị tố giác

BLTTHS năm 2015 lần đầu tiên có quy định về người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người bị tố giác, người bị kiến nghị khởi tố. Điều này cho phép bảo vệ quyền lợi hợp pháp của họ ngay từ giai đoạn Cơ quan điều tra quyết định phân công giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm hoặc kiến nghị khởi tố.

Người bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người bị tố giác, người bị kiến nghị khởi tố có các quyền quan trọng, bao gồm:

• Đưa ra chứng cứ, tài liệu, đồ vật, yêu cầu.
• Có mặt khi lấy lời khai người bị tố giác và được hỏi người bị tố giác, người bị kiến nghị khởi tố sau mỗi lần lấy lời khai kết thúc.

Luật Hà Thành ASIA