1. Tách hộ là gì?

Luật cư trú năm 2006 sửa đổi, bổ sung năm 2013 quy định về sổ hộ khẩu và tách sổ hộ khẩu, nhưng Luật cư trú năm 2020 không còn quy định về sổ hộ khẩu nữa mà chỉ quy định về tách hộ. Tất cả thông tin về đăng ký thường trú, mối quan hệ của các thành viên trong hộ, tách hộ của cá nhân, hộ gia đình được ghi nhận trong Cơ sở dữ liệu về cư trú. Nhà nước sẽ không cấp sổ hộ khẩu cho cá nhân, hộ gia đình nữa.
Khoản 3 Điều 2 Luật cư trú năm 2020 quy định: “Cơ sở dữ liệu về cư trú là cơ sở dữ liệu chuyên ngành, tập hợp thông tin về cư trú của công dân, được số hóa, lưu trữ, quản lý bằng cơ sở hạ tầng thông tin, được kết nối, chia sẻ với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và cơ sở dữ liệu khác theo quy định của pháp luật”.
Với sự phát triển của công nghệ số như hiện nay, thì các thủ tục của cơ quan nhà nước sẽ đều được số hóa dần. Đây là việc thiết yếu để thỏa mãn nhu cầu của mọi người với nhịp điệu sống ngày càng nhanh. Việc số hóa này không chỉ giúp giảm bớt thời gian thực hiện các thủ tục đối với nhà nước, mà còn giúp các cán bộ, công chức và viên chức thực hiện nhiệm vụ của mình càng chính xác và hiệu quả hơn. Đây là điểm tiến bộ mà công nghệ số đem lại cho việc quản lý của nhà nước.
Tách hộ cũng như việc tách sổ hộ khẩu theo quy định trước đây, vì Luật cư trú năm 2020 không còn quy định về sổ hộ khẩu nữa nên mới đổi tên từ tách sổ hộ khẩu sang tách hộ, nhưng mục đích của hai quy định về tách sổ hộ khẩu và tách hộ là như nhau, đều là ghi nhận việc một hoặc nhiều người tách từ hộ gia đình cũ để lập hộ hoặc hộ gia đình mới nhưng vẫn giữ nguyên nơi đăng ký thường trú.

2. Những điểm mới về thủ tục tách hộ

Luật cư trú năm 2020 so với Luật cư trú năm 2006 sửa đổi, bổ sung năm 2013 có những điểm mới về thủ tục tách hộ như sau:
- Trường hợp và điều kiện tách hộ:
Luật cư trú năm 2006 sửa đổi, bổ sung năm 2013 quy định “Người có năng lực hành vi dân sự đầy đủ và có nhu cầu tách sổ hộ khẩu” thì được tách hộ, trừ trường hợp người đã nhập vào sổ hộ khẩu mà không có quan hệ gia đình là ông, bà, cha, mẹ, vợ, chồng, con và anh, chị, em ruột, cháu ruột với chủ hộ phải được chủ hộ đồng ý cho tách sổ hộ khẩu bằng văn bản.
Luật cư trú năm 2020 quy định thành viên hộ gia đình có năng lực hành vi dân sự đầy đủ, trường hợp có nhiều thành viên cùng đăng ký tách hộ để lập thành một hộ gia đình mới thì trong số các thành viên đó có ít nhất một người có năng lực hành vi dân sự đầy đủ và phải được chủ hộ, chủ sở hữu chỗ ở hợp pháp đồng ý, trừ trường hợp thành viên hộ gia đình đăng ký tách hộ là vợ, chồng đã ly hôn mà vẫn được cùng sử dụng chỗ ở hợp pháp đó.
Ngoài ra, Luật cư trú năm 2020 còn hạn chế tách hộ tại một số địa điểm được quy định tại Điều 23 như sau:
+ Chỗ ở nằm trong địa điểm cấm, khu vực cấm xây dựng hoặc lấn, chiếm hành lang bảo vệ quốc phòng, an ninh, giao thông, thủy lợi, đê điều, năng lượng, mốc giới bảo vệ công trình hạ tầng kỹ thuật, di tích lịch sử - văn hóa đã được xếp hạng, khu vực đã được cảnh báo về nguy cơ lở đất, lũ quét, lũ ống và khu vực bảo vệ công trình khác theo quy định của pháp luật.
+ Chỗ ở mà toàn bộ diện tích nhà ở nằm trên đất lấn, chiếm trái phép hoặc chỗ ở xây dựng trên diện tích đất không đủ điều kiện xây dựng theo quy định của pháp luật.
+ Chỗ ở đã có quyết định thu hồi đất và quyết định phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư của cơ quan nhà nước có thẩm quyền; chỗ ở là nhà ở mà một phần hoặc toàn bộ diện tích nhà ở đang có tranh chấp, khiếu nại liên quan đến quyền sở hữu, quyền sử dụng nhưng chưa được giải quyết theo quy định của pháp luật.
+ Chỗ ở bị tịch thu theo quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền; phương tiện được dùng làm nơi đăng ký thường trú đã bị xóa đăng ký phương tiện hoặc không có giấy chứng nhận an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường theo quy định của pháp luật.
+ Chỗ ở là nhà ở đã có quyết định phá dỡ của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
- Hồ sơ tách hộ:
Luật cư trú năm 2006 sửa đổi, bổ sung năm 2013 quy định hồ sơ tách sổ hộ khẩu gồm:
+ Sổ hộ khẩu phải xuất trình khi người đến làm thủ tục tách sổ hộ khẩu;
+ Phiếu báo thay đổi hộ khẩu, nhân khẩu;
+ Ý kiến đồng ý bằng văn bản của chủ hộ nếu thuộc trường hợp người đã nhập vào sổ hộ khẩu mà không có quan hệ gia đình là ông, bà, cha, mẹ, vợ, chồng, con và anh, chị, em ruột, cháu ruột với chủ hộ.
Luật cư trú năm 2020 quy định hồ sơ tách hộ gồm:
+ Tờ khai thay đổi thông tin cư trú, trong đó ghi rõ ý kiến đồng ý cho tách hộ của chủ hộ, chủ sở hữu chỗ ở hợp pháp, trừ trường hợp đã có ý kiến đồng ý bằng văn bản.
+ Trường hợp tách hộ sau ly hôn mà vẫn được cùng sử dụng chỗ ở hợp pháp đó thì còn phải nộp thêm giấy tờ, tài liệu chứng minh việc ly hôn và việc tiếp tục được sử dụng chỗ ở hợp pháp đó.
- Thời hạn giải quyết và kết quả nhận được khi thực hiện thủ tục tách hộ:
Luật cư trú năm 2006 sửa đổi, bổ sung năm 2013 quy định “Trong thời hạn bảy ngày làm việc, kể từ ngày nhận đủ hồ sơ, cơ quan có thẩm quyền phải trả kết quả giải quyết việc tách sổ hộ khẩu; trường hợp không giải quyết việc tách sổ hộ khẩu thì phải trả lời bằng văn bản và nêu rõ lý do”.
Như vậy, thời hạn giải quyết là bảy ngày làm việc, kể từ ngày nhận đủ hồ sơ.
Nếu hồ sơ được cơ quan  có thẩm quyền chấp thuận thì kết quả nhận được là sổ hộ khẩu mới.
Nếu cơ quan có thẩm quyền từ chối giải quyết thì kết quả nhận được là văn bản từ chối giải quyết.
Luật cư trú năm 2020 quy định “Trong thời hạn 05 ngày làm việc kể từ ngày nhận được hồ sơ đầy đủ và hợp lệ, cơ quan đăng ký cư trú có trách nhiệm thẩm định, cập nhật thông tin về hộ gia đình liên quan đến việc tách hộ vào Cơ sở dữ liệu về cư trú và thông báo cho người đăng ký về việc đã cập nhật thông tin; trường hợp từ chối giải quyết tách hộ thì phải trả lời bằng văn bản và nêu rõ lý do”.
Như vậy, thời hạn giải quyết là năm ngày làm việc, kể từ ngày nhận được hồ sơ đầy đủ và hợp lệ.
Nếu hồ sơ được cơ quan đăng ký cư trú chấp thuận thì kết quả nhận được là thông báo về việc đã cập nhật thông tin tách hộ.
Nếu cơ quan đăng ký cư trú từ chối giải quyết thì kết quả nhận được là văn bản từ chối giải quyết.
=> Từ những điểm mới nêu trên, ta có thể thấy Luật cư trú năm 2020 đã quy định chặt chẽ hơn về việc tách hộ, đó là quy định thêm nhiều trường hợp phải xin ý kiến của chủ hộ, chủ sở hữu chỗ ở hợp pháp, quy định thêm về những địa điểm không được tách hộ. Tuy nhiên, Luật cũng nới lỏng quy định về việc tách hộ của vợ, chồng sau khi ly hôn hơn, tránh các trường hợp gây khó dễ không cho tách hộ và sử dụng sổ hộ khẩu như trước đây. Hồ sơ tách hộ vì các trường hợp và điều kiện tách hộ thay đổi mà cũng có sự thay đổi. Việc quy định chặt chẽ hơn nhưng nới lỏng đúng chỗ vừa giúp nhà nước càng dễ quản lý dân cư hơn, vừa giảm thiểu mâu thuẫn do việc tách hộ mà phải có văn bản đồng ý của chủ hộ như trước đây. Ngoài ra, Luật cư trú năm 2020 quy định thời hạn giải quyết việc tách hộ chỉ còn năm ngày làm việc, mà không phải bảy ngày làm việc như trước đây. Điều này là sự giải quyết nhanh chóng do áp dụng công nghệ số vào quản lý nhà nước.
 

3. Thủ tục tách hộ khẩu theo Luật cư trú 2020

Thành viên hộ gia đình được tách hộ để đăng ký thường trú tại cùng một chỗ ở hợp pháp khi đáp ứng các điều kiện sau đây:
- Có năng lực hành vi dân sự đầy đủ; trường hợp có nhiều thành viên cùng đăng ký tách hộ để lập thành một hộ gia đình mới thì trong số các thành viên đó có ít nhất một người có năng lực hành vi dân sự đầy đủ;
- Được chủ hộ, chủ sở hữu chỗ ở hợp pháp đồng ý, trừ trường hợp thành viên hộ gia đình đăng ký tách hộ là vợ, chồng đã ly hôn mà vẫn được cùng sử dụng chỗ ở hợp pháp đó;
- Nơi thường trú của hộ gia đình không thuộc trường hợp quy định tại Điều 23 của Luật cư trú năm 2020.
Hồ sơ tách hộ gồm:
- Tờ khai thay đổi thông tin cư trú, trong đó ghi rõ ý kiến đồng ý cho tách hộ của chủ hộ, chủ sở hữu chỗ ở hợp pháp, trừ trường hợp đã có ý kiến đồng ý bằng văn bản.
- Trường hợp tách hộ sau ly hôn mà vẫn được cùng sử dụng chỗ ở hợp pháp đó thì còn phải nộp thêm giấy tờ, tài liệu chứng minh việc ly hôn và việc tiếp tục được sử dụng chỗ ở hợp pháp đó.
Cơ quan có thẩm quyền giải quyết việc tách hộ là cơ quan đăng ký cư trú.
Khoản 4 Điều 2 Luật cư trú năm 2020 quy định: “Cơ quan đăng ký cư trú là cơ quan quản lý cư trú trực tiếp thực hiện việc đăng ký cư trú của công dân, bao gồm Công an xã, phường, thị trấn; Công an huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, thành phố thuộc thành phố trực thuộc trung ương ở nơi không có đơn vị hành chính cấp xã”.
Thời hạn giải quyết là: 05 ngày làm việc kể từ ngày nhận được hồ sơ đầy đủ và hợp lệ.
Trong thời hạn này, cơ quan đăng ký cư trú có trách nhiệm thẩm định, cập nhật thông tin về hộ gia đình liên quan đến việc tách hộ vào Cơ sở dữ liệu về cư trú và thông báo cho người đăng ký về việc đã cập nhật thông tin.
Trường hợp từ chối giải quyết tách hộ thì cơ quan đăng ký cư trú phải trả lời bằng văn bản và nêu rõ lý do từ chối.
Thủ tục tách hộ được Luật cư trú năm 2020 quy định như trên đã càng phù hợp với tình hình thực tế trong xã hội hiện nay. Việc áp dụng công nghệ số đem lại hiệu suất làm việc cao, tuy nhiên đi kèm với đó là những nguy cơ về bảo vệ hệ thống, các trục trặc về hệ thống sẽ gây ảnh hưởng đễn việc giải quyết các thủ tục nhà nước trên diện rộng. Đây là vấn đề tất cả các quốc gia đều phải chú ý khi áp dụng công nghệ số vào quản lý nhà nước.
 
Dịch vụ của Công ty Luật TNHH Hà Thành Asia
Công ty Luật TNHH Hà Thành Asia cung cấp dịch vụ pháp lý trực tuyến đa dạng, như tổng đài tư vấn pháp luật 1900 8963, tin nhắn, video call, website… các luật sư, chuyên gia có thể dễ dàng tương tác với khách hàng, cung cấp dịch vụ pháp lý với chất lượng cao, thời gian nhanh nhất, chi phí hợp lý nhất. Với kinh nghiệm dày dặn của các luật sư, chuyên viên trên đa dạng các lĩnh vực: Tư vấn pháp luật, dịch vụ tranh tụng và trọng tài, giấy phép con, doanh nghiệp,… hy vọng sẽ đem đến những giải pháp tối ưu nhất cho quý khách hàng.
 

Mọi chi tiết xin vui lòng liên hệ:

CÔNG TY  LUẬT HÀ THÀNH ASIA – Hotline miễn phí: 1900 8963
Website:  http://luatsuhathanh.com
                http://Congtyluathathanhasia.com
Email :     luathathanhasia@gmail.com
Facebook : https://www.facebook.com/luatsuhathanh
Địa chỉ: Số 5, ngõ 104A, đường Thụy Phương, P. Đông Ngạc, quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội.
 
Trân trọng!